„Prawda, która musiała przebić się przez milczenie”
13 kwietnia w Polsce obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. To ważne, symboliczne święto państwowe, ustanowione w 2007 roku przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Upamiętnia ono blisko 22 tysiące polskich obywateli zamordowanych wiosną 1940 roku przez sowieckie NKWD, głównie oficerów Wojska Polskiego, policjantów, urzędników, nauczycieli i przedstawicieli inteligencji.
13 kwietnia, jak co roku, obchodzimy w Polsce Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. To jedna z najbardziej tragicznych i symbolicznych dat w polskim kalendarzu historycznym – dzień refleksji, pamięci i oddania hołdu tym, którzy zginęli z rąk sowieckiego aparatu terroru wiosną 1940 roku.
Zbrodnia Katyńska to masowe egzekucje blisko 22 tysięcy obywateli II Rzeczypospolitej – w większości oficerów Wojska Polskiego, ale także policjantów, urzędników, nauczycieli, lekarzy, prawników i duchownych – dokonane przez radzieckie NKWD na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku.
Ofiary zostały zamordowane strzałem w tył głowy i pogrzebane w zbiorowych mogiłach m.in. w Katyniu, Miednoje, Charkowie i Bykowni. Celem tej zbrodni była fizyczna eliminacja elity intelektualnej i przywódczej narodu polskiego – ludzi, którzy stanowili trzon państwowości, społeczeństwa obywatelskiego i niepodległościowych tradycji.
Dlaczego właśnie 13 kwietnia? To wtedy, w 1943 roku, niemiecka propaganda podała informację o odnalezieniu masowych grobów w lesie katyńskim. Choć przekaz ten miał na celu poróżnienie aliantów, był pierwszym oficjalnym komunikatem na temat zbrodni, o której przez dekady w Związku Radzieckim – i przez lata także w PRL – milczano lub kłamano. Władze komunistyczne konsekwentnie przypisywały winę Niemcom. Mówienie o prawdziwych sprawcach mogło prowadzić do represji.
Katyń stał się synonimem zakłamania, bólu i politycznego fałszu. Dopiero w 1990 roku strona radziecka oficjalnie przyznała, że mordu dokonało NKWD, a dokumenty rozkazujące egzekucje zostały ujawnione przez władze Rosji rok później.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej w 2007 roku, jako wyraz hołdu dla ofiar, ale również jako przypomnienie o konieczności pielęgnowania prawdy historycznej – niezależnie od okoliczności politycznych.
W sposób szczególny pamięć ta jest obecna wśród Rodzin Katyńskich – potomków zamordowanych, którzy przez dziesięciolecia walczyli o ujawnienie prawdy.
Dziś, gdy znów historia Europy Wschodniej pisze się w cieniu konfliktów i prób manipulacji przeszłością, pamięć o Katyniu staje się szczególnie ważna. To nie tylko hołd dla zamordowanych, ale i przestroga – że zbrodnie popełnione w milczeniu mogą zostać zapomniane, jeśli zabraknie odwagi w mówieniu prawdy.
Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej to nie tylko data w kalendarzu. To symbol nieugiętości narodu, który – mimo prób wymazania jego historii – potrafił się upomnieć o swoich bohaterów.
